elinize saglik sayin @mamma-mia , rahatsiz edici ama hayatin bir parcasi olan bir konu...
Ben de hem ABD'de vefat ve cenaze islemleri konusunda hem de icinde bulundugumuz topluma yapabilecegimiz son katki olan "organ bagisi" konusunda bilgi vereyim...
Vefat
Birinin vefati sonrasi, olum durumu resmi bir otorite tarafindan onaylanmali. Bu bildirim hastane, bakimevi ya da duskunlerevi (darulaceze) gibi yerlerde bulunan doktorlar veya yetkili hemsireler tarafindan gerceklestirilebilir. Gunumuzde pek cok kisi olmeden once veya hemen sonrasinda ambulans ile hastanelere goturuldugu icin bu islem cogunlukla hastanelerde bulunan doktorlar tarafindan yapiliyor. Olum sonrasi doktor, olum saati ve nedeni ile ilgili bir form dolduruyor. Bu form "death certificates" icin kullaniliyor.
Cenaze Islemleri
Vefat sonrasi cenaze islemleri icin kisinin bedeni hastaneden veya bulundugu yerden (evden veya bakimevinden) cogunlukla bir "funeral home" yani bir cenaze nakil firmasi tarafindan aliniyor. Eger sayin @mamma-mia 'nin onerdigi Turk-Amerikan Diyanet Vakfi Cenaze Hizmetleri Fonu'na uye olursaniz, cenazeniz Vakfin anlasmali oldugu cenaze nakil firmasi tarafindan alinip seciminize gore ya ABD'de istediginiz usulde ve yere defnedilecek ya da Turkiye'ye gonderilip istediginiz usulde ve yere defnedilecek.
Death Certificates
Resmi islemler, sigorta islemleri, miras ve diger hukuki konular icin veya baska biriyle evlenebilmek amaciyla gerekli olabilecek "olum belgesi"ni bulundugunuz eyaletin "Vital Records" ofisinden almaniz gerekiyor. Bu belgeyi esiniz, cocuklariniz, ebeveynleriniz, kardesleriniz, avukatiniz veya diger yasal temsilcileriniz alabilir. Bulundugunuz eyalette bunu nereden alabileceginiz konusunda bilgi icin su forum konusunu inceleyebilirsiniz:
https://yesilkartforum.com/forum/topic/1405/amerika-dan-vital-record-almak-doğum-ölüm-evlenme-ve-boşanma-kayıtları
Organ Bagisi
Vefat etmeden once verebileceginiz onemli kararlardan biri de, oldukten sonra hicbir sekilde kullanamayacaginiz ama baskalarinin hayatlarina onemli katki yapabilecek olan organlarinizin ihtiyac sahiplerine bagislanmasi.
Eger ABD'de henuz organ bagiscisi degilseniz RegisterMe.org 'dan hizlica kayit olabilirsiniz. Ayrica diger bir yol da DMV'lerden ehliyet alirken "organ bagiscisi olmak istiyorum" secenegini isaretlemeniz, bu sekilde size verilecek ehliyetin ustunde de organ bagiscisi oldugunuzu belirten bir yazi yazilacak.
Organ bagiscisi olmaniz, oldukten sonra organlarinizin bagislanacagi anlamina gelmiyor. Cunku organ bagislayabilmek icin olumun hastane kosullarinda, siz hayat unitesine bagliyken ve beyin olumuyle birlikte gerceklesmesi gerekiyor. Bunun disindaki kosullarda olurseniz, organlariniz oksijensiz kalip dakikalar icinde kullanilamaz haline geliyor (bobrek ve karaciger gibi bazi organlar oldukten sonraki birkac saat icerisinde dahi bagislanabiliyor). ABD'de her 1000 olumden sadece 3'u organ bagisi yapilabilecek kosullarda gerceklesiyor.
Ayrica organ bagisina uygun sekilde vefat etmeniz halinde bile bazen organlariniz bagis icin kullanilamayabilir. Ornegin, organlariniz cok yasli olabilir, kotu durumda olabilir, boyutu uygun olmayabilir, bulasici bir hastalik tasiyor olabilir veya fonksiyonelligini kanser gibi nedenlerle yitirmis olabilir. Yukarida bahsettigim sekilde oldukten sonra doktor sizin bir organ donor'u olup olmadiginizi kontrol ediyor, eger degilseniz ailenize organlarinizin bagislanmasini isteyip istemedikleri soruluyor. Eger organ bagisi icin uygun bulunursaniz, doktor "organ procurement organization"a haber veriyor ve sonraki islemleri onlara birakiyor.
Organ bagisi icin gerekli organlar alindiktan sonra bedeniniz ailenize teslim ediliyor, bu durumdan sonraki asamalar yukarida yazdigim cenaze islemleri ile ayni.